Ewakuacja — co to jest i jakie są jej etapy
Żyjemy w świecie, w którym zagrożenia mogą pojawić się niespodziewanie. Pożary, katastrofy naturalne, awarie techniczne – to tylko niektóre z sytuacji, które mogą zmusić nas do szybkiego opuszczenia danego miejsca. W takich chwilach umiejętność przeprowadzenia ewakuacji może okazać się kluczowa dla naszego bezpieczeństwa. Czym tak właściwie jest ewakuacja, jakie są jej rodzaje i etapy? Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania znajdziesz w poniższym artykule.
Spis treści:
Co to jest ewakuacja?
Ewakuacja to zorganizowane, szybkie przemieszczenie ludzi, a czasem także zwierząt i mienia, z miejsca, w którym występuje bezpośrednie lub potencjalne zagrożenie życia, zdrowia, na obszar bezpieczny.
Jest to działanie podejmowane w sytuacjach kryzysowych, takich jak:
- pożary gdy ogień lub dym zagrażają życiu i zdrowiu osób znajdujących się w budynku,
- katastrofy naturalne (powodzie, trzęsienia ziemi, huragany, wybuchy wulkanów itp.),
- ataki terrorystyczne,
- awarie techniczne urządzeń, które mogą spowodować wybuch lub uwolnienie szkodliwych substancji,
- zagrożenia: chemiczne, biologiczne, radiologiczne lub nuklearne.
Cel ewakuacji ludności, zwierząt i mienia jest prosty: zapewnić wszystkim osobom znajdującym się w strefie zagrożenia szybkie i bezpieczne opuszczenie tego miejsca, ocalenie życia i zdrowia. Ważne jest, aby w czasie jej trwania przestrzegane były zasady ewakuacji, takie jak: zachowanie spokoju, stosowanie się do poleceń osób odpowiedzialnych za ewakuację, udzielanie wsparcia jednostkom potrzebującym pomocy czy korzystanie z wyznaczonych dróg ewakuacyjnych, bez szukania skrótów. Ewakuacja powinna być przeprowadzona szybko i sprawnie. Każda minuta zwłoki może mieć tragiczne konsekwencje.
Jakie są rodzaje ewakuacji?
Ewakuację można podzielić na kilka rodzajów, w zależności od różnych kryteriów. Jedna z najczęściej stosowanych klasyfikacji to ze względu stopień zagrożenia:
- ewakuacja I stopnia — nagła forma ewakuacji, przeprowadzana, gdy wystąpiło bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia, które wymaga natychmiastowego działania; najczęściej mamy z nią doceniania w przypadku ewakuacji firm czy instytucji publicznych;
- ewakuacja II stopnia — planowana, jednakże przeprowadzana w sytuacji, gdy zagrożenie jest już realne i istnieje duże prawdopodobieństwo, że się zmaterializuje;
- ewakuacja III stopnia — przeprowadzana na skutek przewidywania sytuacji zagrożenia, np. w przypadku nadchodzącej fali powodziowej.
Wyróżnia się także rodzaje ewakuacji ze względu na czas jej trwania: krótkoterminową, która przeprowadzana jest szybko oraz długoterminową, która może trwać kilka dni, tygodni, a nawet miesięcy, np. w przypadku katastrofy naturalnej na dużą skalę.
Przeprowadzona może być zarówno ewakuacja z budynku planowana (zgodnie z wcześniej przygotowanym planem, z udziałem służb ratowniczych i innych instytucji), jak i samoewakuacja, która na samodzielnym opuszczeniu strefy zagrożenia przez osoby znajdujące się w niej.
Jakie są etapy ewakuacji?
Przebieg ewakuacji, mimo że przeprowadzana jest ona szybko i w sytuacjach kryzysowych, to uporządkowany przez plan ewakuacji budynku proces, który składa się z kilku kluczowych etapów. Pierwszym krokiem jest zauważenie zagrożenia, np. pożaru, wybuchu. W tym przypadku wymagana jest aktywacja syren, dzwonków lub innych urządzeń dźwiękowych, które informują o konieczności ewakuacji. Po jej ogłoszeniu konieczna jest ocena sytuacji, czyli szybkie oszacowanie skali zagrożenia i potencjalnych dróg ewakuacyjnych, a także zgłoszenie zagrożenia odpowiednim służbom, najczęściej jest to straż pożarna. Następnie otwierane są wyjścia, często odcina się także główne zasilanie budynku. Podczas trwania akcji należy poruszać się zgodnie z wyznaczonymi drogami, które umieszczono w planie ewakuacji. Zlecane jest zamykanie za sobą drzwi, aby ograniczyć rozprzestrzenianie się dymu lub ognia w kierunku ewakuacji. Osoby ewakuowane po opuszczeniu zagrożonej strefy zbierają się w miejscu zbiórki do ewakuacji, co pozwala na sprawdzenie obecności. Za prawidłowy i bezpieczny przebieg procesu odpowiada koordynator, który posiada wiedzę, jak przeprowadzić ewakuację. W przypadku, gdy ktoś nie został ewakuowany, przeprowadza się akcję poszukiwawczą na zagrożonym terenie — w tej sytuacji odpowiedzialność przechodzi na odpowiednie służby.
Warto pamiętać, że jest to ogólny zarys, a działania zawsze dopasowane są do rodzaju i skali zagrożenia.
Podsumowanie
Ewakuacja jest kluczowym działaniem w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa, takich jak pożary, katastrofy naturalne czy ataki terrorystyczne, mającym na celu szybkie i bezpieczne przemieszczenie osób, zwierząt i mienia na bezpieczny teren. Może ona być nagła lub planowana, w zależności od stopnia zagrożenia. W celu skoordynowania jej przebiegu wyróżnia się etapy ewakuacji, zaczynając od zauważenia zagrożenia, aktywacji alarmów, oceny sytuacji, aż po organizację wyjścia i sprawdzenie obecności w miejscach bezpiecznych. Zachowanie spokoju i przestrzeganie zasad ewakuacji jest kluczowe dla bezpieczeństwa wszystkich osób.
