Czterodniowy tydzień pracy — czy wejdzie w Polsce?

Debata na temat skrócenia czasu pracy trwa od lat. Coraz więcej firm na świecie decyduje się na eksperymenty z czterodniowym tygodniem pracy, kusząc pracowników perspektywą dłuższego weekendu i lepszym work-life balance. Ale czy taki model może przynieść korzyści także pracodawcom? W tym artykule przyjrzymy się bliżej temu zagadnieniu i przedstawimy praktyczne informacje, które mogą ułatwić jego wdrożenie.

Spis treści:

1. W jakich krajach Europy działa 4-dniowy tydzień pracy?
2. 4-dniowy tydzień pracy — projekt ustawy w sejmie
3. Dla kogo będzie skrócony tydzień pracy, a dla kogo nie?
4. Korzyści z czterodniowego tygodnia pracy
5. Czy można wprowadzić krótszy tydzień pracy bez zmian w ustawie?
6. Podsumowanie

W jakich krajach Europy działa 4-dniowy tydzień pracy?

Pomysł pracy przez cztery dni w tygodniu zyskuje coraz większą popularność w Europie. Choć nie jest to jeszcze powszechne rozwiązanie, wiele krajów prowadzi eksperymenty i badania, aby zbadać jego wpływ na pracowników, firmy i gospodarkę.

Kraje, które wprowadziły lub eksperymentują z 4-dniowym tygodniem pracy:

• Islandia jako jeden z pierwszych krajów przeprowadziła szeroko zakrojony eksperyment z czterodniowym tygodniem pracy (2015 - 2019);
• Belgia to pierwszy kraj w Europie, w którym pracownicy mają możliwość wyboru pracy czterodniowej bez utraty wynagrodzenia;
• Niemcy — niektóre firmy wprowadziły pilotażowo czterodniowy tydzień pracy;
• Francja — od 2000 roku obowiązuje tam 35-godzinny tydzień pracy, czyli niewiele więcej niż 4 pełne dni pracy;
• Holandia — choć oficjalnie nie wprowadzono tu takiego trybu pracy, wiele firm oferuje swoim pracownikom elastyczne formy zatrudnienia, które umożliwiają skrócenie tygodnia pracy i przepracowanie jedynie 29 godzin w tym czasie;
• Wielka Brytania, gdzie w 2022 roku przeprowadzono największy na świecie pilotażowy program, w którym uczestniczyło około 3000 pracowników z różnych branż.

Badania naukowe potwierdzają, że wprowadzenie czterodniowego tygodnia pracy w Europie może przynieść korzyści nie tylko pracownikom, ale także firmom. Zmniejszenie stresu i liczby dni chorobowych przekłada się na wyższą produktywność i niższe koszty związane z absencją. Ponadto zwiększona lojalność pracowników może przyczynić się do obniżenia rotacji kadr i poprawy wizerunku firmy jako atrakcyjnego pracodawcy.

4-dniowy tydzień pracy — projekt ustawy w sejmie

Pomysł skrócenia tygodnia pracy do czterech dni zyskał w Polsce coraz większą popularność, a wraz z nią pojawiły się konkretne inicjatywy legislacyjne.

Ile godzin pracy w czterotygodniowym tygodniu pracy? W 2022 roku klub parlamentarny Lewicy złożył projekt ustawy, której celem było skrócenie tygodniowego wymiaru czasu pracy z 40 do 35 godzin. Takie rozwiązanie otwierało drogę do wprowadzenia 4-dniowego tygodnia pracy przy zachowaniu obecnej liczby godzin pracy dziennie.

Główne założenia projektu:

• wspomniane wcześniej skrócenie tygodnia pracy o 5 godzin, do 35 godzin,
• brak obniżania świadczenia za pracę,
• mechanizmy, które umożliwiłyby pracodawcom dostosowanie się do nowych przepisów.

Jednocześnie, w tym samym czasie, pojawiła się propozycja wydłużenia urlopu wypoczynkowego do 35 dni. Obie te inicjatywy wzajemnie się uzupełniają, a ich ewentualne wdrożenie oznaczałoby znaczące zmiany w polskim prawie pracy.

Ministerstwo pracy zapowiedziało wprowadzenie 4-dniowego tygodnia pracy w Polsce jeszcze przed końcem obecnej kadencji rządu. Oznacza to, że zmiany w Kodeksie pracy możemy oczekiwać najpóźniej do 2027 roku. Chociaż zarys nowego modelu czasu pracy jest już znany, szczegółowe regulacje prawne są wciąż w przygotowaniu przez resort.

Dla kogo będzie skrócony tydzień pracy, a dla kogo nie?

Pomysł skrócenia tygodnia pracy do czterech dni z pewnością budzi wiele emocji i pytań. Jednym z najważniejszych jest to, w jakich branżach takie rozwiązanie może się sprawdzić, a w których będzie trudne do wdrożenia.

Wdrożenie czterodniowego tygodnia pracy może stosunkowo łatwo przebiec w:

• przedsiębiorstwach oferujących usługi, takie jak: doradztwo, marketing, IT czy niektóre rodzaje produkcji, które mogą elastycznie organizować pracę swoich pracowników;
• w branży kreatywnej, gdzie dłuższy weekend może przyczynić się do zwiększenia kreatywności i innowacyjności;
• sektor publiczny — część zadań może być z powodzeniem realizowana w krótszym czasie.

Warto jednak zaznaczyć, że nie wszędzie takie rozwiązanie będzie mogło być wdrożone, co wynika ze specyfiki danej pracy. Gdzie 4-dniowy tydzień pracy nie będzie mógł być wdrożony lub będzie to trudne?

• W niektórych zakładach produkcyjnych ciągłość produkcji jest kluczowa, a przerwa w pracy nawet jednego dnia może prowadzić do poważnych problemów,
• pracownicy służb mundurowych, ochrony zdrowia czy transportu publicznego często pracują w systemie zmianowym, co utrudnia wprowadzenie jednolitego skrócenia tygodnia pracy,
• w wielu sklepach i centrach handlowych klienci oczekują, że będą mogli zrobić zakupy przez cały tydzień.

Trzeba także podkreślić, że nie wszyscy pracownicy będą chętni do pracy w systemie 4-dniowym, szczególnie jeśli wiąże się to z koniecznością zwiększenia obciążenia w pozostałe dni.

Korzyści z czterodniowego tygodnia pracy

Chociaż jest to stosunkowo nowa koncepcja, badania wskazują na wiele potencjalnych korzyści zarówno dla pracowników, jak i dla pracodawców.

Warto pamiętać, że aby móc odczuć te korzyści płynące z 4-dniowego tygodnia pracy, jego wdrożenie wymaga starannego planowania i może wiązać się z pewnymi wyzwaniami związanymi, m.in. z organizacją pracy, oporem pracowników czy kwestiami prawnymi.

Czy można wprowadzić krótszy tydzień pracy bez zmian w ustawie?

Firmy, które chcą być pionierami w tym zakresie, mogą wprowadzić czterodniowy tydzień pracy już teraz. Takie rozwiązanie stanowi istotny atut w procesie rekrutacji i może zwiększyć atrakcyjność pracodawcy na rynku. Kluczem do sukcesu takiego rozwiązania jest jednak rzetelna rejestracja czasu pracy, która stanowi niezbity dowód, że zarówno pracodawca, jak i pracownik spełniają swoje obowiązki. Dzięki niej można analizować, jak wykorzystany jest czas pracy, identyfikować potencjalne przestoje i optymalizować procesy, tak aby czterodniowy tydzień pracy pozwalał na efektywność pracy. Warto także pamiętać, że ewidencja czasu pracy jest niezbędna do prawidłowego obliczenia wynagrodzenia za pracę.

Narzędzie do Rejestracji Czasu Pracy z naszej oferty, które umożliwia jego ewidencję, zapewnia:

• automatyzację procesów dzięki integracji z systemami kadrowo-płacowymi,
• precyzję pomiarów czasu pracy, w tym przerw i nadgodzin,
• ustalanie grafików pracy,
• bezpieczeństwo danych o czasie pracy, które są chronione przed utratą lub nieuprawnionym dostępem,
• generowanie różnego rodzaju raportów, które ułatwiają analizę danych i podejmowanie decyzji.

Podsumowanie

Rosnący trend wprowadzenia czterodniowego tygodnia pracy staje się coraz popularniejszy na całym świecie, w tym w Europie. W krajach takich jak: Islandia, Belgia, Niemcy, Francja, Holandia i Wielka Brytania prowadzone są eksperymenty i pilotaże tego modelu. W Polsce również rozważane jest skrócenie tygodnia pracy, co odzwierciedla projekt ustawy Lewicy z 2022 roku, proponujący skrócenie tygodnia pracy do 35 godzin bez obniżenia wynagrodzeń.

Korzyści wynikające z 4-dniowego tygodnia pracy w Polsce są znaczące zarówno dla pracowników, jak i pracodawców. Pracownicy mogą cieszyć się lepszą równowagą między życiem zawodowym a prywatnym, większą ilością czasu na regenerację oraz możliwością rozwijania swoich pasji. Z kolei dla pracodawców skrócenie tygodnia pracy może prowadzić do zwiększenia produktywności, zmniejszenia rotacji pracowników oraz obniżenia kosztów operacyjnych, np. poprzez zmniejszenie zużycia energii.

Jednak wdrożenie takiego modelu niesie ze sobą wyzwania, zwłaszcza w branżach, które wymagają ciągłości pracy, takich jak: służby mundurowe, ochrona zdrowia czy produkcja. W tych sektorach przerwa w pracy nawet na jeden dzień może prowadzić do poważnych problemów.

Wprowadzenie krótszego czasu pracy bez zmian w prawie jest możliwe, pod warunkiem że zatrudniający będzie prowadził rzetelną rejestrację czasu pracy. Wykorzystanie dedykowanego oprogramowania, takiego jak to oferowane przez AutoID Polska S.A., znacznie ułatwia ten proces i zapewnia wysoką jakość danych.