Bezpieczna ewakuacja, czyli jak przeprowadzić ewakuację

Co roku tysiące ludzi na całym świecie doświadcza sytuacji, które zmuszają ich do natychmiastowej ewakuacji. Pożary, wybuchy, awarie techniczne – to tylko niektóre z zagrożeń, które mogą zmusić nas do opuszczenia budynku. Czy wiesz, jak zwiększyć swoje szanse na przeżycie w takiej sytuacji? Poznaj podstawowe zasady bezpiecznej ewakuacji i dowiedz się, jak stworzyć skuteczny plan działania dla swojej firmy.

Spis treści:

1. Przepisy prawne dla bezpiecznej ewakuacji
2. Jak przeprowadzić bezpieczną ewakuację budynku?
3. Zasady ewakuacji z budynku
4. Kto odpowiada za organizację ewakuacji z budynku?
5. Koordynator ewakuacji — kto może nim zostać i jakie ma zadania?
6. Narzędzia do organizacji ewakuacji budynku

Co to jest ewakuacja?

Bezpieczeństwo podczas ewakuacji jest priorytetem w wielu obszarach ludzkiej działalności, od miejsc pracy, poprzez instytucje publiczne aż po miejsca masowej rozrywki. W Polsce kwestie te reguluje szereg przepisów prawnych, które mają na celu zapewnić, że w przypadku zagrożenia wszyscy będą mogli bezpiecznie opuścić dany obiekt, teren.

Podstawowe akty prawne to:

• Ustawa o ochronie przeciwpożarowej, która określa ogólne zasady ochrony przeciwpożarowej, w tym wymagania dotyczące ewakuacji,
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów, w którym szczegółowo zdefiniowano wymagania techniczne dotyczące budynków, w tym dotyczące dróg ewakuacyjnych, oświetlenia awaryjnego, systemów alarmowych itp.

Jeśli masz pytania dotyczące konkretnych przepisów lub sytuacji, warto skonsultować się z odpowiednim specjalistą z zakresu bezpieczeństwa pożarowego lub z prawnikiem specjalizującym się w tym zakresie.

Jak przeprowadzić bezpieczną ewakuację budynku?

Bezpieczna ewakuacja jest kluczowa w przypadku wystąpienia zagrożenia, takiego jak pożar czy inne zdarzenie losowe. Podstawa procesu są działania powzięte jeszcze przed wystąpieniem zagrożenia. Niezwykle ważne jest opracowanie planu ewakuacji dla budynków oraz terenów zewnętrznych, który zawierać będzie:

• wyznaczone trasy dróg i wyjść ewakuacyjnych,
• określenie miejsc zbiórki poza budynkiem,
• wyznaczenie osób odpowiedzialnych za koordynację ewakuacji.

Drogi ewakuacyjne powinny być wyraźnie oznakowane, a znaki ewakuacyjne czytelne i widoczne. Ponadto zawczasu należy zapewnić dostęp do niezbędnego sprzętu, takiego jak gaśnice, koce gaśnicze i alarmy pożarowe. Istotne jest także odpowiednie przeszkolenie pracowników. W tym celu regularnie powinny odbywać się próbne ewakuacje, dzięki którym wiadomo będzie, jak zachować się w czasie trwania tej „właściwej”. Dadzą one także obraz, nad czym trzeba popracować, co zmienić, by była ona sprawniejsza i bardziej efektywna, gdy dojdzie do niebezpiecznego zdarzenia.

W przypadku wykrycia zagrożenia należy natychmiast uruchomić alarm pożarowy i poinformować wszystkich przebywających w budynku o konieczności ewakuacji. Osoby odpowiedzialne za nią powinny zachować spokój i wydawać jasne, zrozumiałe polecenia. Konieczne jest także powiadomienie państwowej straży pożarnej i innych służb ratowniczych. Osoba odpowiedzialna za ewakuację powinna przekazać im wszelkie niezbędne informacje, takie jak liczba osób ewakuowanych, źródło zagrożenia, etc.

Ewakuacja z budynku powinna odbywać się szybko, ale bez paniki. Trzeba poruszać się wyznaczonymi drogami ewakuacyjnymi. Podczas opuszczania pomieszczeń należy zamykać drzwi na klamkę, aby ograniczyć rozprzestrzenianie się dymu i ognia. Po opuszczeniu budynku wszyscy powinni udać się na wyznaczone miejsce zbiórki, aby upewnić się, że nikt nie został w środku.

Zasady ewakuacji z budynku

Kluczową kwestią, po zarządzeniu ewakuacji, jest zachowanie spokoju. Chaos i panika nie sprzyjają podejmowaniu rozsądnych decyzji. W momencie ogłoszenia konieczności ucieczki, przymusowe jest przerwanie wykonywanych prac, opuszczenie pomieszczenia i ostrożne skierowanie się do miejsca zbiórki, które wyznaczone jest na zewnątrz obiektu. Ewakuację rozpoczyna się od stref, w których powstało zagrożenie, aby zminimalizować liczbę pokrzywdzonych.

Dopuszczalne jest zabranie ze sobą komputerów, innego sprzętu czy okrycia, jednak należy zrobić to tylko wtedy, gdy możliwe to w bezpiecznych warunkach. Drzwi należy zamknąć za sobą, niewskazane jest blokowanie ich przy użyciu klucza. Wychodząc jako ostatnia osoba, należy konieczne spojrzeć, czy nikt nie pozostał w pomieszczeniu. Drzwi wewnątrz budynku wyposażone w samozamykacze nie powinny być zablokowane w pozycji otwartej.

Gdy to możliwe, zgodnie z zasadami ewakuacji, warto odciąć dostęp prądu do budynku.

Jeżeli w obiekcie panuje wysokie zadymienie, dobrze jest zasłonić usta i nos wilgotną tkaniną, a także przemieszczać się w pozycji pochylonej, gdyż najbliżej podłoża zazwyczaj kumuluje się najmniej dymu. W przypadku ograniczonej widoczności wskazane jest poruszanie się wzdłuż ścian.

Podczas ewakuacji zakazane jest przemieszczanie się w kierunku odwrotnym do wskazanego, a także tamowanie w jakikolwiek sposób ruchu. Gdy budynek nie jest wyposażony w windy ognioodporne, pod żadnym pozorem nie wolno używać ich w czasie zagrożenia. Ewakuacja pracowników i gości z wyższych kondygnacji musi być prowadzona klatkami schodowymi. W trakcie ewakuacji bardzo ważne jest słuchanie instrukcji osób odpowiedzialnych za jej przeprowadzenie. Dzięki temu możesz szybko, sprawnie i bezpiecznie dotrzeć do miejsca, w którym będziesz mógł oczekiwać na pomoc.

Kto odpowiada za organizację ewakuacji z budynku?

Zgodnie z przepisami prawa za bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji odpowiedzialny jest właściciel budynku, innego obiektu budowlanego lub terenu. W praktyce bardzo często oznacza to, że za ewakuowanie osób oraz zabezpieczenie sprzętu i danych odpowiedzialny jest właściciel przedsiębiorstwa. Co ważne, na mocy zapisów Kodeksu pracy jest on zobowiązany do wyznaczenia pracowników, którzy będą odpowiedzialni za działania w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji. Muszą oni zarządzać oraz koordynować ucieczką. Do jej ogłoszenia i nadzorowania uprawnieni są także:

• właściciel firmy,
• dyrektor, kierownik, a także osoba pełniąca funkcję zastępcy,
• portier,
• osoba kierująca działaniami ratowniczymi, np. strażak.

Bardzo ważne jest, aby ewakuację ludzi podjąć w momencie, gdy zaistniałe zdarzenie losowe stwarza dla nich zagrożenie. Pozwala to na znaczne zmniejszenie szkód oraz uniknięcie strat, np. w personelu.

Koordynator ewakuacji — kto może nim zostać i jakie ma zadania?

Koordynator ewakuacji to osoba wyznaczona do kierowania działaniami w przypadku wystąpienia sytuacji wymagającej ewakuacji budynku lub innego obiektu. To właśnie on odpowiada za sprawne i bezpieczne przeprowadzenie ewakuacji wszystkich osób znajdujących się w danym miejscu.

Zadania koordynatora ewakuacji to m.in.:

• uruchomienie alarmu,
• wezwanie służb ratowniczych,
• koordynacja ewakuacji,
• sprawdzenie, czy wszyscy opuścili budynek,
• współpraca ze służbami ratowniczymi.

Jakie są wymagania stawiane koordynatorowi ewakuacji? Przede wszystkim powinien doskonale znać: układ budynku, drogi ewakuacyjne, miejsca zbiórki oraz lokalizację sprzętu przeciwpożarowego. Obowiązkowa jest także znajomość procedur związanych z ewakuacją. W sytuacji stresowej koordynator musi zachować zimną krew i wydawać jasne, zrozumiałe polecenia, dlatego bardzo ważne jest, aby była to osoba opanowana i odporna na działanie stresu, a także posiadająca zdolność do szybkiego podejmowania decyzji. Powinna także wyróżniać ją komunikatywności — dobra komunikacja jest kluczowa w trakcie ewakuacji, należy przekazać informacje w sposób zrozumiały dla wszystkich.

Koordynatorem ewakuacji może zostać osoba, która spełnia powyższe wymagania i została odpowiednio przeszkolona. Zazwyczaj jest to pracownik pełniący funkcję kierowniczą w danej organizacji lub jednostce.

Narzędzia do organizacji ewakuacji budynku

Skuteczna ewakuacja budynku wymaga nie tylko dobrze opracowanego planu, ale również odpowiednich narzędzi, które ułatwią organizację i koordynację działań. Jakie kluczowe narzędzia mogą być wykorzystane?

Plany ewakuacyjne

Szczegółowe plany budynku z zaznaczonymi drogami ewakuacyjnymi, wyjściami ewakuacyjnymi i miejscami zbiórki, a także tekstowe opisy dróg ewakuacyjnych, które mogą być przydatne dla osób mających problemy z orientacją przestrzenną. Istotne są także z góry ustalone procesy, w których ujęto, kto za co odpowiada i jakie są kolejne etapy działania.

Systemy alarmowe

Syreny, klaksony lub inne dźwięki, które jednoznacznie sygnalizują alarm i konieczność ewakuacji. W miejscu pracy wykorzystywane mogą być także lampy błyskowe, migające światła, które zwracają uwagę na zagrożenie i wskazują kierunek ewakuacji oraz nagrane komunikaty głosowe, które przekazują jasne i zrozumiałe instrukcje dotyczące ewakuacji.

Oznakowanie ewakuacyjne

Zgodne z obowiązującymi normami są to znaki, które wskazują drogi ewakuacyjne, wyjścia ewakuacyjne, miejsca zbiórki i  sprzęt przeciwpożarowy. Przydatne jest także oświetlenie awaryjne zapewniające odpowiednią widoczność na drogach ewakuacyjnych w przypadku przerwy w dostawie prądu.

Sprzęt przeciwpożarowy

Zastosowanie w sytuacji zagrożenia mają różnego rodzaju gaśnice do gaszenia początkowych ognisk pożarowych, koce gaśnicze czy hydranty wewnętrzne.

Narzędzia informatyczne

Programy, które umożliwiają tworzenie i zarządzanie planami ewakuacyjnymi, symulowanie różnych scenariuszy oraz udzielanie wsparcia osobom ewakuowanym. Przydatne bywają także narzędzia pozwalające na tworzenie list osób przebywających na terenie budynku z możliwością śledzenia w czasie rzeczywistym obecności w punkcie zbornym, którą poświadcza się poprzez odbicie karty na czytniku czy zeskanowanie cech biometrycznych. Znacząco ułatwia to prowadzenie akcji ratowniczej poprzez wskazanie liczby osób w strefie zagrożenia oraz ich prawdopodobnego miejsca przebywania.

Dodatkowo dla zwiększenia poziomu bezpieczeństwa, system kontroli dostępu powinien być zintegrowany z rozwiązaniami ppoż.

Chcesz usprawnić zarządzanie ewakuacją w swojej firmie? Skontaktuj się z nami! Pomożemy wybrać optymalne rozwiązanie informatyczne dla Twojej firmy.